Bệnh đái tháo đường (ĐTĐ) ngày càng gia tăng. Tại Việt Nam, khoảng 20% những người mắc đái tháo đường có biến chứng ở mắt với các mức độ khác nhau. Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, những tổn thương của bệnh ở mắt sẽ rất nặng nề có thể dẫn đến mù lòa.
Bệnh đái tháo đường gây biến chứng mắt như thế nào?
Những biến chứng ĐTĐ gây bệnh ở mắt sẽ rất nặng nề như phù hoàng điểm, xuất huyết võng mạc, xuất huyết dịch kính, bong võng mạc, glaucoma tân mạch (cườm nước), đục thủy tinh thể (cườm khô)…
Do rối loạn glucid gây đường huyết tăng cao, làm tổn thương hệ thống mạch máu lớn nhỏ trong cơ thể – đặc biệt hệ thống mao mạch ở võng mạc mắt (đáy mắt), gây thiếu máu võng mạc, tắc mạch võng mạc, rò rỉ dịch gây phù võng mạc…hậu quả làm mờ mắt. Biến chứng mắt nặng hơn: xuất huyết nội nhãn, bong võng mạc do tăng sinh co kéo, cườm nước (do tân mạch bất thường) gây đau nhức điều trị rất khó khăn.
Ngoài ra, đường huyết cao dao động bất thường có thể gây rối loạn điều tiết lúc nhìn mờ lúc nhìn rõ, bệnh cườm khô (đục thủy tinh thể) xảy ra sớm và nhanh hơn.
Biến chứng mắt do đái tháo đường nếu không phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ gây giảm thị lực không phuc hồi.
Các triệu chứng cảnh báo do bệnh mắt ở bệnh nhân mắc bệnh ĐTĐ
Tùy theo giai đoạn của bệnh lý võng mạc ĐTĐ sẽ có thể xuất hiện các triệu chứng:
Nếu võng mạc chưa có biến chứng: chưa xuất hiện triệu chứng gì.
Giai đoạn võng mạc đã xuất hiện vi phình mạch, xuất huyết chấm hoặc xuất tiết nhỏ: có thể thị lực giảm nhẹ, đôi khi BN không cảm nhận được, hoặc BN ngộ nhận mờ nhẹ do mỏi mắt lão hóa.
Phù hoàng điểm do ĐTĐ: tự nhiên thấy nhìn mờ, mờ nhiều ở trung tâm, hình ảnh bị biến dạng.
Giai đoạn võng mạc có xuất huyết, màng tăng sinh, hoặc xuất huyết dịch kính: nhìn mờ nhiều, thấy nhiều đốm đen cố định hoặc bay lơ lửng, nhìn mờ như màn sương đỏ…
Glaucoma tân mạch (cườm nước thứ phát): nhìn mờ kèm đỏ mắt, đau nhức mắt, nhức đầu thường xuyên.
Một số người đái tháo đường có thể nhìn mờ thoáng qua, mờ từng lúc, nhìn đôi…, là những triệu chứng do rối loạn điều tiết, do tăng đường máu bất thường, do liệt nhẹ cơ vận nhãn, hoặc là triệu chứng của bệnh đục thủy tinh thể (cườm khô).
Khi nào bệnh nhân ĐTĐ cần phải đi khám mắt?
Khi đã phát hiên bị ĐTĐ: nên khám mắt định kỳ mỗi 6 tháng hoặc theo lịch hẹn của bác sĩ nhãn khoa.
Khám mắt ngay khi có triệu chứng nhìn mờ, biến dạng hình, nhiều chấm đen…
Quy trình tầm soát bệnh mắt ĐTĐ? Thời gian khám mắt do ĐTĐ có lâu hay không?
Sau khi khám mắt tổng quát, bác sĩ sẽ cho chỉ định đo thị lực, đo nhãn áp, nhỏ thuốc dãn đồng tử soi đáy mắt.
Nếu cần, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện một số chẩn đoán hình ảnh như: chụp cắt lớp võng mạc OCT, siêu âm mắt…
Chẩn đoán hình ảnh giúp tầm soát võng mạc ĐTĐ tại BV Mắt Việt
Bác sĩ chẩn đoán, tư vấn, đưa ra giải pháp điều trị và theo dõi, lịch tái khám định kỳ…cho từng bệnh nhân.
Thời gian khám ước chừng khoảng 60 phút (kể cả thời gian chờ đồng tử dãn để soi đáy mắt)
Phương pháp điều trị và theo dõi bệnh mắt do ĐTĐ
Nếu chưa có biến chứng tại mắt: không cần điều trị gì. Hẹn tái khám sau 6 tháng – 1 năm hoặc khi có triệu chứng bất thường.
Đục thủy tinh thể (cườm khô) kèm ĐTĐ
Nhìn mờ do đục thủy tinh thể, võng mạc chưa có biến chứng hoặc võng mạc đái tháo đường đang ổn định, kèm đường huyết ổn định: bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật Phaco.
Mục đích phẫu thuật đục thủy tinh thể ở người bệnh ĐTĐ: giúp người bệnh cải thiện thị lực và giải phóng trục thị giác giúp bác sĩ soi đáy mắt rõ hơn, chính xác hơn khi người bệnh đến khám võng mạc ĐTĐ định kỳ.
Khi có biến chứng võng mạc do ĐTĐ
Tùy giai đoạn tổn thương trên võng mạc, bác sĩ có thể có những giải pháp điều trị thích hợp: nhỏ thuốc, điều trị laser quang đông võng mạc, tiêm thuốc nội nhãn, hoặc phẫu thuật dịch kính võng mạc.
Glaucoma tân mạch do Đái Tháo Đường
Biến chứng Glaucoma tân mạch do đái tháo đường rất khó điều trị: điều chỉnh nhãn áp bằng thuốc, cân nhắc phẫu thuật glaucoma…
Mục đích điều trị Glaucoma tân mạch là kiểm soát được nhãn áp, giảm đau nhức, không cải thiện được thị lực.
Điều quan trọng nhất: phải luôn kiểm soát điều chỉnh đường huyết, yếu tố HbA1c sao cho ổn định trong giới hạn an toàn, đồng thời kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, tăng lipid máu, béo phì, hút thuốc lá, …