Giới thiệu về Glaucoma
Glaucoma, hay còn gọi là cườm nước (miền Nam) hoặc thiên đầu thống (miền Bắc), là một nhóm bệnh lý về mắt nguy hiểm, đứng thứ hai trong các nguyên nhân gây mù lòa trên toàn cầu, chỉ sau đục thủy tinh thể. Bệnh đặc trưng bởi tổn thương dây thần kinh thị giác, thường do áp lực trong mắt (nhãn áp) tăng cao. Áp lực này xảy ra khi chất lỏng trong mắt (thủy dịch) không thoát ra được, gây chèn ép dây thần kinh thị giác, dẫn đến mất thị lực dần dần. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, Glaucoma có thể gây mù lòa vĩnh viễn.
Glaucoma được ví như “kẻ trộm thị lực thầm lặng” vì bệnh thường không có triệu chứng ở giai đoạn đầu. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), năm 2020, khoảng 80 triệu người trên toàn cầu mắc Glaucoma, trong đó 11,2 triệu người bị mù do bệnh. Ở Việt Nam, Glaucoma gây ra 6,5% các trường hợp mù lòa, xếp thứ ba sau đục thủy tinh thể và bệnh lý võng mạc.
Nguy cơ mắc bệnh Glaucoma
Glaucoma có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, kể cả trẻ sơ sinh, nhưng phổ biến nhất ở người lớn trên 40 tuổi. Dưới đây là các yếu tố nguy cơ chính:
Yếu tố nguy cơ | Chi tiết |
| Tuổi tác | Nguy cơ tăng gấp đôi mỗi 10 năm sau 40 tuổi, đặc biệt từ 50 tuổi trở lên. |
| Tiền sử gia đình | Có người thân ruột thịt (cha mẹ, anh chị em) bị Glaucoma làm tăng nguy cơ đáng kể. |
| Bệnh lý liên quan | Tiểu đường, tăng huyết áp, bệnh mạch máu (như hội chứng Raynaud) làm tăng nguy cơ. |
| Tật khúc xạ | Cận thị nặng liên quan đến Glaucoma góc mở; viễn thị liên quan đến Glaucoma góc đóng. |
| Sử dụng thuốc | Dùng corticosteroid lâu dài (như thuốc trị viêm khớp hoặc mắt) làm tăng nguy cơ. |
| Chủng tộc | Người Đông Nam Á và người gốc Phi có nguy cơ cao hơn người da trắng. |
Tiền sử gia đình là một yếu tố đặc biệt quan trọng. Nếu bạn có người thân bị Glaucoma, nguy cơ của bạn có thể cao gấp 4-9 lần so với người không có tiền sử gia đình. Ngoài ra, các yếu tố như chấn thương mắt trước đây hoặc bệnh lý mắt như viêm màng bồ đào cũng làm tăng nguy cơ.
Xem thêm: Trầy xước giác mạc có tự khỏi không? Nguyên nhân và cách điều trị
Tầm quan trọng của tầm soát và điều trị sớm
Do Glaucoma thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu, nhiều người chỉ phát hiện bệnh khi thị lực đã bị tổn thương nghiêm trọng. Ở các nước đang phát triển như Việt Nam, tới 90% trường hợp Glaucoma không được phát hiện ở giai đoạn sớm. Vì vậy, tầm soát định kỳ là chìa khóa để bảo vệ thị lực.
Tầm soát Glaucoma
Ai nên tầm soát?
Người trên 40 tuổi, có tiền sử gia đình bị Glaucoma, mắc tật khúc xạ (cận thị, viễn thị), hoặc có bệnh lý như tiểu đường, tăng huyết áp.
Tần suất
Người trên 40 tuổi: Khám mắt mỗi năm.
Người có tiền sử gia đình: Khám 6 tháng/lần.
Quy trình
Tại Bệnh viện mắt Việt, các Bác sĩ sẽ đo nhãn áp, kiểm tra thị lực, đánh giá dây thần kinh thị giác và thực hiện các xét nghiệm thị trường để phát hiện tổn thương.
Điều trị Glaucoma
Mục tiêu điều trị Glaucoma là giảm nhãn áp để ngăn chặn sự tiến triển của bệnh. Dù tổn thương thị lực đã xảy ra không thể phục hồi, điều trị sớm có thể bảo vệ thị lực còn lại. Các phương pháp bao gồm:
Phương pháp | Mô tả |
| Thuốc nhỏ mắt | Giảm nhãn áp bằng cách tăng thoát thủy dịch hoặc giảm sản xuất thủy dịch. |
| Laser | Các kỹ thuật như laser iridotomy, trabeculoplasty giúp cải thiện dòng chảy thủy dịch. |
| Phẫu thuật | Các phẫu thuật như Phaco, cắt bè củng mạc, cắt củng mạc sâu, cấy thiết bị thoát nhãn áp được áp dụng khi thuốc và laser không hiệu quả. |
Bệnh nhân cần tuân thủ nghiêm ngặt lịch dùng thuốc và tái khám định kỳ để kiểm soát bệnh. Điều trị Glaucoma là một quá trình lâu dài, đòi hỏi sự kiên trì để duy trì chất lượng thị lực.
Kết luận
Glaucoma là một bệnh nguy hiểm nhưng có thể kiểm soát nếu được phát hiện sớm. Đừng để “kẻ trộm thị lực thầm lặng” cướp đi ánh sáng của bạn. Hãy chủ động khám mắt định kỳ, đặc biệt nếu bạn trên 40 tuổi hoặc có người thân bị Glaucoma. Sức khỏe đôi mắt là tài sản quý giá, và việc phòng ngừa luôn tốt hơn chữa trị.
Ths Bác sĩ Dương Minh Phúc