U nang bã đậu (bã nhờn) ở mi mắt là một bệnh nằm trong nhóm u lành ở mắt. U nang bã đậu trên mí mắt tương đối phổ biến, xuất hiện dưới dạng cục nhỏ, thường có màu vàng hoặc hồng. Nang có lớp vỏ bọc bên ngoài, bên trong là chất bã mềm có màu trắng đục hoặc vàng nhạt. Tuy nhiên, kích thước của khối u có thể tăng dần theo thời gian, gây ra sự khó chịu cho người mắc bệnh vì không thẩm mỹ.
Chúng được gây ra bởi tuyến bã nhờn hoặc nang lông bị tắc nghẽn. Mặc dù là lành tính, không gây đau và hiếm khi chuyển thể sang ác tính nhưng đôi khi vi khuẩn xâm nhập, chúng có thể bị nhiễm trùng, dẫn đến viêm đau, sưng tấy đỏ.
Nguyên nhân nang bã đậu ở mi mắt
Bình thường tuyến bã dưới da có chức năng bài tiết chất nhờn(bã). Chất nhờn đi theo ống dẫn vào nang lông và thoát ra bên ngoài qua lỗ chân lông, giúp cho da có độ ẩm cần thiết.
Khi tuyến bã bị tắt nghẽn, chất nhờn bị ứ đọng không bài tiết ra ngoài, lâu dần hình thành khối u nang chứa đầy chất nhờn(bã), keratin, tế bào chết.
U nang bã đậu ở mi mắt cũng tương tự cơ chế hình thành như u nang bã dưới da. Khi nang bã xuất hiện ở mắt thì gọi là u nang bã đậu ở mi mắt.
Biểu hiện u nang bã đậu ở mi mắt
Dấu hiệu nhận biết u nang bã đậu ở mi mắt:
U nang bã thường mềm, có màu trắng đục hoặc vàng nhạt. Kích thước có thể to nhỏ tùy trường hợp.
Bề mặt nang bã thường nhẵn trơn.
U nang nằm ở lớp hạ bì và nâng lớp biểu bì lên để tạo ra một khối u hình vòm chắc chắn, đàn hồi, di động trên các cấu trúc sâu hơn.
Được gắn vào lớp biểu bì, có thể có một điểm trung tâm chứa đầy chất bã nhờn và keratin.
U không đau.
Nếu nhiễm khuẩn, viêm u nang có thể sưng tấy đỏ, đau, có mủ.
Cần phân biệt nang bã đậu với các khối u mi mắt khác?
Tùy theo cơ chế hình thành (từ mô /ống tuyến nào, tùy vị trí trên mi mắt …) u nang xuất hiện vùng mi mắt có thể là:
Nang bã đậu mi mắt: do tắc tuyến bã nhờn, có thể ở bất kỳ vị trí nào dưới da mi mắt.
Chắp lẹo: viêm tuyến Meibomian trên sụn mi mắt.
Viêm bờ mi: tắc và viêm các tuyến bờ mi, viêm đỏ bờ mi nhưng chưa hình thành nang.
Viêm tổ chức hốc mắt: nặng hơn, sưng cả mi mắt lan ra hết các tổ chức trong hốc mắt, không có vỏ bao.
Mụn thịt (Milia): do tắt tuyến mồ hôi hình thành nhiều u nhỏ li ti, u trắng tròn nông rải rác da mi.
Ung thư tế bào tuyến mi mắt: sự tăng sản bất thường của tuyến nhờn. U cứng ít di động, thường kèm chảy dịch viêm, loét da nham nhở không lành.
Nang bã mi mắt có cần điều trị?
Nang bã đậu ở mi mắt thường chỉ đáng lo ngại và gây khó chịu cho người mắc bệnh do không thẩm mỹ. Nang bã mi mắt kích thước lớn có thể gây cản trở tầm nhìn.
Nếu nang viêm nhiễm thì sẽ gây ra nhiều nguy hiểm hơn vì viêm có thể lan ra tổ chức lân cận, dẫn đến viêm tổ chức hốc mắt.
Vì thế nang bã mi mắt cũng nên điều trị sớm.
Điều trị nang bã đậu ở mí mắt
Tùy theo vị trí, kích thước nang bã mi mắt, nang có đang nhiễm trùng hay không, có nhiều cách điều trị:
Nếu u nang bã viêm sưng đỏ đau: bác sĩ kê đơn thuốc có kháng sinh cho bạn.
Rạch và dẫn lưu: Bác sĩ sẽ rạch một lỗ nhỏ trên u nang và giải phóng dịch tích tụ bên trong u nang. …
Phẫu thuật cắt bỏ: một thủ thuật /phẫu thuật để loại bỏ u nang.
Gặp bác sĩ là cách nhanh nhất để loại bỏ u nang bã.
Để làm tan nang một cách tự nhiên, đắp khăn ấm là một phương pháp phổ biến và hiệu quả. Chườm ấm có thể giúp thúc đẩy dẫn lưu và giảm viêm. Tuy nhiên nếu nang kích thước lớn, chườm ấm không có tác dụng.
U nang có thể ổn định hoặc tăng dần kích thước. Đôi khi chúng sẽ bị viêm hoặc đột nhiên vỡ ra – gây ra nguy cơ nhiễm trùng.
Bạn không bao giờ nên tự nặn hoặc dẫn lưu u nang bã nhờn vì điều này có thể gây nhiễm trùng
Phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ nang bã đậu mí mắt
Phẫu thuật tương đối đơn giản.
Tuy nhiên, nang ở vị trí nhạy cảm trên cơ thể là mi mắt, do vậy phẫu thuật cần được bác sĩ CK mắt thực hiện với kính hiển vi phẫu thuật sẽ giúp bạn an toàn hơn.
Việc cắt bỏ nang cần sự khéo léo tỉ mỉ, rạch da -bóc tách lấy sạch toàn bộ khối u từ vỏ bọc nang, chân của nang cũng như toàn bộ chất bã đậu chứa trong nang. Bởi nếu còn sót dù chỉ một phần nhỏ của khối u thì cũng có thể tái phát trở lại.
Rủi ro của việc phẫu thuật cắt bỏ u nang rất hiếm bao gồm:
Nhiễm trùng.
Chảy máu: nếu u kích thước lớn, thường chảy máu khi phẫu thuật, vì thế bác sĩ sẽ dùng dao đốt điện cao tần khi thực hiện cắt bỏ nang.
Sẹo.
Tái phát.
Sau khi điều trị, cần phải chú ý:
Vệ sinh đúng cách.
Tái khám.
Có dấu hiệu bất thường phải hỏi bác sĩ hoặc tái khám ngay.
Nếu khối u bã đậu lớn, phải chăm sóc thật kỹ để tránh nhiễm trùng.
Có thể phòng ngừa u nang bã không?
U nang bã mi mắt thường hình thành ngẫu nhiên.
Để hạn chế tắc tuyến bã da mi – bạn nên giữ da mi luôn sạch sẽ, thường xuyên rửa mặt sạch sẽ, lau mắt bằng khăn ấm, tẩy trang đúng cách. Chườm ấm mắt.
U nang bã đậu có nguy hiểm không?
Hầu hết các u nang biểu bì không nguy hiểm.
Chúng thường không có triệu chứng. Không phải tất cả các u nang biểu bì đều bị nhiễm trùng, nhưng nhiễm trùng vẫn có thể xảy ra.
Nhiễm trùng có thể nguy hiểm nếu không được điều trị, viêm có thể dẫn đến viêm tổ chức hốc mắt…
Mặc dù rất hiếm, một số u nang có thể biến thành ung thư.