Bệnh tiểu đường (hay đái tháo đường) là một bệnh lý mãn tính gây ra nhiều biến chứng trên mắt, trong đó đục thủy tinh thể (hay còn gọi là cườm khô hoặc cườm đá) là một trong những biến chứng thường gặp. Đục thủy tinh thể xảy ra khi thủy tinh thể của mắt trở nên mờ đục, khiến tầm nhìn của người bệnh bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Phẫu thuật cườm là phương pháp duy nhất giúp loại bỏ tình trạng này và khôi phục thị lực.
Tuy nhiên, nhiều người lo ngại liệu người bị tiểu đường có thể mổ cườm được không? Do sự phức tạp trong việc kiểm soát đường huyết và nguy cơ biến chứng cao hơn. Bài viết này sẽ phân tích về vấn đề này, giải đáp thắc mắc và đưa ra những lưu ý cho người bệnh tiểu đường khi phải đối mặt với tình trạng đục thủy tinh thể.
Tại sao người bị tiểu đường dễ bị đục thủy tinh thể?
Bệnh tiểu đường là nguyên nhân phổ biến gây ra nhiều vấn đề về mắt, bao gồm bệnh võng mạc tiểu đường, phù hoàng điểm và đục thủy tinh thể. Nguyên nhân chính là do lượng đường trong máu tăng cao kéo dài làm tổn thương các mạch máu nhỏ trong mắt và gây ra những thay đổi trong cấu trúc và chức năng của thủy tinh thể. Cụ thể:
Tăng đường huyết làm thay đổi cấu trúc protein của thủy tinh thể, khiến cho chúng trở nên mờ đục, gây cản trở ánh sáng đi qua và làm giảm thị lực.
Sự tích tụ của đường sorbitol trong thủy tinh thể: Ở người tiểu đường, khi lượng đường trong máu tăng cao, một phần glucose chuyển hóa thành sorbitol. Sorbitol không được cơ thể sử dụng hiệu quả, tích tụ trong các tế bào thủy tinh thể Sorbitol sẽ xâm nhập vào lắng đọng trong thủy tinh thể, làm thay đổi tính thẩm thấu và xơ hóa các sợi protein, gây đục thủy tinh thể.
Tiến triển của đục thủy tinh thể ở người tiểu đường cũng nhanh hơn. Đục thủy tinh thể ở người bình thường sẽ tiến triển chậm, sau vài năm mắc bệnh, thị lực mới giảm sút đáng kể. Tuy nhiên với người bệnh tiểu đường, biến chứng đục thủy tinh thể có thể tiến triển nhanh chóng, gây giảm thị lực nặng, thậm chí mù lòa chỉ trong vài tháng.
Xem thêm: Mổ cườm mắt cho người già ở đâu? Chi phí mổ cườm mắt cho người già
Người bị tiểu đường có thể mổ cườm không?
Người bị tiểu đường vẫn có thể mổ cườm để cải thiện thị lực, nhưng cần có sự theo dõi và chuẩn bị kỹ lưỡng hơn so với người không mắc bệnh.
Mổ cườm, hay còn gọi là phẫu thuật đục thủy tinh thể bằng phương pháp Phaco là một trong những phương pháp phổ biến và an toàn nhất trong lĩnh vực nhãn khoa hiện nay. Tuy nhiên, đối với người bệnh tiểu đường, một số yếu tố cần được xem xét kỹ trước khi quyết định tiến hành phẫu thuật.
Những yếu tố cần cân nhắc trước khi mổ cườm ở người bị tiểu đường
Kiểm soát đường huyết
Yếu tố quan trọng nhất để xác định liệu người bệnh tiểu đường có thể mổ cườm hay không là mức độ kiểm soát đường huyết. Đường huyết cần được kiểm soát tốt trước khi tiến hành phẫu thuật để giảm nguy cơ biến chứng trong và sau quá trình điều trị.
Chỉ số đường huyết an toàn đối với người bình thường :Đường huyết bất kỳ < 140mg/dL (7,8mmol/L). Đường huyết lúc đói <100mg/dL( <5,6mmol/L). Đường huyết sau bửa ăn < 140mg/dL(7,8mmol/L). Chỉ số HbA1c <5,7%.
Chỉ số HbA1c (chỉ số đo lượng đường huyết trung bình trong 2-3 tháng)là một trong những tiêu chí chính được bác sĩ sử dụng để đánh giá khả năng kiểm soát đường huyết của bệnh nhân. Nếu chỉ số HbA1c dưới 7%, bệnh nhân được coi là có kiểm soát đường huyết tốt và có thể tiến hành phẫu thuật an toàn hơn.
Nếu đường huyết không được kiểm soát tốt, bệnh nhân có nguy cơ gặp phải các biến chứng như nhiễm trùng, chậm lành vết thương hoặc thậm chí tổn thương vĩnh viễn cho mắt.
Xem thêm: Lưu ý sau khi mổ cườm mắt bạn cần biết
Tình trạng các biến chứng khác trên mắt
Người bệnh tiểu đường thường mắc phải các biến chứng khác trên mắt, đặc biệt là bệnh võng mạc tiểu đường, do tổn thương mạch máu trong võng mạc. Tình trạng này có thể gây ra những khó khăn trong việc tiến hành phẫu thuật cườm và làm tăng nguy cơ biến chứng.
- Bệnh võng mạc tiểu đường: Trước khi phẫu thuật cườm, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra kỹ lưỡng tình trạng võng mạc để đánh giá mức độ tổn thương. Trong một số trường hợp, bệnh võng mạc cần được điều trị trước khi thực hiện phẫu thuật cườm.
- Phù hoàng điểm tiểu đường: Nếu người bệnh bị phù hoàng điểm, việc phẫu thuật có thể làm tình trạng này trầm trọng hơn, dẫn đến mờ thị lực ngay cả sau khi mổ cườm. Điều này cần được cân nhắc kỹ trước khi đưa ra quyết định phẫu thuật.
Quy trình phẫu thuật cườm ở người bị tiểu đường
Phẫu thuật cườm thường được thực hiện bằng phương pháp phaco (phacoemulsification), là một kỹ thuật sử dụng sóng siêu âm để phá vỡ thủy tinh thể bị đục và thay thế nó bằng một thủy tinh thể nhân tạo (IOL). Phương pháp này ít xâm lấn và thời gian phẫu thuật thường ngắn, chỉ kéo dài khoảng 10-15 phút.
Quá trình chuẩn bị
Trước khi phẫu thuật, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh kiểm tra đường huyết và tiến hành các kiểm tra cần thiết để đánh giá tình trạng sức khỏe của mắt. Nếu bệnh nhân có các vấn đề về võng mạc hoặc phù hoàng điểm, bác sĩ có thể yêu cầu điều trị trước khi tiến hành phẫu thuật.
Thực hiện phẫu thuật
Quy trình phẫu thuật cườm cho người tiểu đường không khác nhiều so với người không mắc bệnh, nhưng bác sĩ sẽ phải chú ý đến việc giữ cho mắt không bị viêm nhiễm và đảm bảo an toàn tuyệt đối cho quá trình điều trị.
Người tiểu đường cần lưu ý gì để phục hồi tốt sau mổ cườm mắt?
Quá trình hồi phục sau mổ cườm mắt (mổ đục thủy tinh thể) ở người tiểu đường có một số điểm khác biệt so với người bình thường. Sau đây là một số lưu ý quan trọng dành cho người bệnh tiểu đường sau khi phẫu thuật đục thủy tinh thể:
Kiểm soát đường huyết: Việc tăng đường huyết có thể làm tăng nguy cơ viêm nhiễm và tăng các biến chứng sau phẫu thuật, ảnh hưởng đến việc khôi phục thị lực. Do đó sau phẫu thuật, người bệnh tiểu đường cần kiểm tra chỉ số đường huyết thường xuyên và nghiêm ngặt hơn. Khi đường huyết tăng cao, người bệnh cần điều chỉnh lại chế độ ăn uống, nghỉ ngơi và dùng thuốc để giữ đường huyết luôn ổn định.
Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ: Người bệnh cần tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ về việc chăm sóc mắt sau mổ cườm: Sử dụng thuốc nhỏ mắt theo chỉ định, tránh dụi mắt , đeo kính bảo hộ để bảo vệ mắt
Uống thuốc tiểu đường đúng thời điểm và liều lượng theo chỉ định của bác sĩ để đường huyết được kiểm soát tốt nhất.
Theo dõi thị lực: Sau mổ cườm, người bệnh tiểu đường cần theo dõi thị lực một cách cẩn thận. Nếu thấy bất kỳ triệu chứng nào như mờ mắt, khó nhìn hoặc bị nhòe, nhức mắt, người bệnh cần đi khám ngay để đảm bảo rằng không có bất kỳ vấn đề nào phát sinh ảnh hưởng đến mắt.
Hạn chế hoạt động nặng: Người bệnh tiểu đường sau phẫu thuật đục thủy tinh thể cần tránh các hoạt động nặng, không nên tập thể dục nhiều mà chỉ nên vận động nhẹ nhàng để tránh các chấn thương.
Có chế độ ăn tốt cho đường huyết và thị lực: Người bệnh tiểu đường cần ăn uống hợp lý để hỗ trợ quá trình phục hồi. Theo đó, người bệnh nên tăng cường thực phẩm giàu chất xơ, chất đạm và ít chất béo, đồng thời hạn chế đường và các thực phẩm có chứa đường
khác (bánh kẹo ngọt, nước ngọt…)
Lợi ích và rủi ro của phẫu thuật cườm ở người tiểu đường
Lợi ích
- Cải thiện thị lực: Phẫu thuật đục thủy tinh thể giúp loại bỏ thủy tinh thể bị đục và thay thế bằng thủy tinh thể nhân tạo, giúp cải thiện thị lực rõ rệt cho bệnh nhân.
- Tăng chất lượng cuộc sống: Với thị lực tốt hơn, người bệnh có thể thực hiện các hoạt động hàng ngày dễ dàng hơn, từ đó cải thiện chất lượng cuộc sống.
Rủi ro
Mặc dù phẫu thuật cườm là một quy trình an toàn, người bị tiểu đường vẫn có nguy cơ gặp phải các biến chứng cao hơn so với người bình thường. Các rủi ro bao gồm:
- Nguy cơ nhiễm trùng cao hơn: Do hệ miễn dịch của người tiểu đường thường suy yếu, nguy cơ nhiễm trùng sau phẫu thuật cũng cao hơn.
- Biến chứng về võng mạc: Nếu bệnh võng mạc tiểu đường không được kiểm soát tốt, phẫu thuật cườm có thể làm tăng nguy cơ tổn thương cho võng mạc, ảnh hưởng đến khả năng phục hồi thị lực.
Kết luận phẫu thuật cườm ở người tiểu đường
Người bị tiểu đường hoàn toàn có thể mổ cườm để cải thiện thị lực, nhưng cần có sự chuẩn bị và theo dõi cẩn thận. Kiểm soát đường huyết tốt và đánh giá kỹ lưỡng tình trạng sức khỏe của mắt trước khi phẫu thuật là những yếu tố quan trọng để đảm bảo quá trình điều trị diễn ra an toàn và hiệu quả.
Người bệnh cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, theo dõi sát sao sau phẫu thuật và tái khám định kỳ để giảm thiểu rủi ro và đảm bảo kết quả điều trị tốt nhất.