Khi bị cận thị, việc đeo kính là điều cần thiết để cải thiện thị lực. Tuy nhiên, nhiều người – đặc biệt là phụ huynh – vẫn lo lắng rằng đeo kính đúng độ có thể khiến mắt “lười”, dễ tăng độ, nên chọn cách đeo kính thấp hơn độ thật. Thực tế, đây là một quan niệm sai lầm nghiêm trọng, và khoa học đã chứng minh điều ngược lại: Đeo kính đúng độ không làm tăng độ, mà còn giúp ổn định và bảo vệ thị giác lâu dài.
Vì sao cần đeo kính đúng độ?
Giúp nhìn rõ, giảm điều tiết quá mức
Kính đúng độ đưa ảnh về đúng võng mạc, giúp thị lực rõ ràng, giảm căng thẳng thị giác, ngăn đau đầu, mỏi mắt.
Ngăn ngừa tăng độ cận
Nghiên cứu Chung et al. (2002) (NCBI)
So sánh hai nhóm học sinh cận thị, một nhóm đeo kính đúng độ và một nhóm đeo kính thiếu ~0.75 diop.
Kết quả: Nhóm đeo thiếu độ tăng độ nhanh hơn đáng kể.
🔎 Giải thích cơ chế:
Đeo thiếu độ khiến hình ảnh luôn hơi mờ → mắt phải điều tiết liên tục → tăng kích thích kéo dài trục nhãn cầu → tăng độ cận.
Phân tích tổng hợp của Yazdani et al. (2021)
📚 Nguồn: Review of Myopia Management
Tổng số người tham gia: 695 đối tượng (gồm trẻ em và thanh niên từ 6 đến 33 tuổi)
Thiết kế: Phân tích tổng hợp gồm:
2 RCT (thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng)
4 nghiên cứu không ngẫu nhiên
Kết luận:
Nhìn chung, đeo kính đúng độ kiểm soát cận thị tốt hơn.
Một số kết quả khác nhau nếu dùng khúc xạ có giãn điều tiết, nhưng bằng chứng vẫn không ủng hộ đeo kính thấp độ (undercorrection).
Ở trẻ em: Đeo kính đúng độ là thiết yếu để phát triển thị giác
Trong giai đoạn 0–8 tuổi, hệ thống thị giác trẻ em chưa hoàn thiện. Hình ảnh rõ ràng là tín hiệu quan trọng giúp não phát triển vùng thị giác.
Nếu trẻ bị cận, viễn, loạn nhưng không đeo kính hoặc đeo sai độ, hình ảnh mờ truyền tới não sẽ bị “bỏ qua”, gây ra:
Nhược thị (lazy eye): thị lực mắt không phát triển bình thường.
Mất cân bằng thị lực hai mắt → ảnh hưởng học tập, phối hợp tay-mắt, thể thao.
Đeo kính đúng độ giúp kích thích võ não phát triển đúng cách, hỗ trợ điều trị nhược thị nếu có.
📌 Khuyến cáo từ Hiệp hội Nhãn khoa Nhi Hoa Kỳ (AAPOS):
“Tất cả trẻ mắc tật khúc xạ có chỉ định đều cần đeo kính đúng độ để đảm bảo phát triển thị lực bình thường.”
Hậu quả khi đeo kính sai độ
Đeo kính thấp hơn độ (undercorrection)
| Hậu quả | Giải thích |
| Tăng tốc độ tiến triển cận thị | Kích thích kéo dài trục nhãn cầu |
| Mỏi mắt, nhức đầu | Do nhìn mờ kéo dài, tăng điều tiết |
| Giảm hiệu quả học tập | Không nhìn rõ bảng, sách |
| Tăng nguy cơ nhược thị (trẻ em) | Thiếu kích thích vỏ não |
| Tăng hành vi dụi mắt | Dẫn đến biến chứng giác mạc (xem phần dưới) |
📚 Bằng chứng: Nghiên cứu Chung et al. (2002), BJ Ophthalmology 2007 – undercorrection không làm chậm cận, ngược lại gây tăng độ nhanh hơn.
Đeo kính cao hơn độ (overcorrection)
| Hậu quả | Giải thích |
| Mỏi mắt, đau đầu | Áp lực điều tiết vượt nhu cầu thực tế |
| Rối loạn phối hợp hai mắt | Đặc biệt dễ xảy ra ở trẻ nhỏ |
| Tăng nguy cơ lác ẩn/ lác hiện | Nếu mắt yếu điều tiết |
| Khó chịu, chóng mặt khi đeo | Làm giảm tuân thủ điều trị |
📌 Đặc biệt nguy hiểm nếu overcorrect cận ở trẻ → dễ gây ức chế thị lực một bên, hình thành nhược thị hoặc mất thị giác hai mắt.
Tóm tắt và khuyến nghị
| Đối tượng | Nên đeo kính đúng độ? | Ghi chú |
| Trẻ em | ✅ Bắt buộc | Kích thích phát triển thị giác, ngăn nhược thị |
| Học sinh – sinh viên | ✅ Nên | Tăng hiệu quả học tập, tránh mỏi mắt |
| Người trưởng thành | ✅ Có | Có thể linh hoạt ±0.25D theo nhu cầu, nhưng cần bác sĩ tư vấn |
| Người cận nặng (>10D) | ⚠️ Có thể giảm nhẹ | Vì lý do thẩm mỹ, nhưng cần theo dõi sát |
Kết luận
Đeo kính đúng độ là nguyên tắc vàng trong điều chỉnh tật khúc xạ, giúp đảm bảo chất lượng thị giác, giảm nguy cơ biến chứng và hỗ trợ sự phát triển thị lực ở trẻ nhỏ. Những quan niệm sai lầm như “đeo kính thấp độ để đỡ tăng độ” không chỉ thiếu cơ sở khoa học, mà còn gây hại nghiêm trọng cho thị lực lâu dài, đặc biệt trong giai đoạn phát triển thị giác của trẻ em.
Vì vậy, hãy đo khám định kỳ và tuân thủ hướng dẫn chuyên khoa khi kê đơn kính thuốc, để bảo vệ đôi mắt suốt đời.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
https://www.myopiaprofile.com/articles/myopia-correction-children