Thủng giác mạc là một tình trạng tổn thương nghiêm trọng của mắt, trong đó giác mạc – lớp màng trong suốt nằm ở phía trước nhãn cầu – bị thủng hoặc rách. Đây là một cấp cứu nhãn khoa đòi hỏi sự can thiệp y tế khẩn cấp để bảo vệ thị lực và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Bài viết này sẽ giải thích thủng giác mạc là gì, nguyên nhân, triệu chứng, mức độ nguy hiểm và cách điều trị, nhằm cung cấp cái nhìn toàn diện về tình trạng này.
Thủng giác mạc là gì?
Giác mạc đóng vai trò như một “cửa sổ” bảo vệ mắt và giúp tập trung ánh sáng để tạo hình ảnh rõ nét trên võng mạc. Khi giác mạc bị thủng, cấu trúc của nó bị phá vỡ, làm lộ các lớp bên trong của mắt và tạo điều kiện cho vi khuẩn, nấm hoặc các tác nhân khác xâm nhập. Thủng giác mạc có thể xảy ra ở nhiều mức độ, từ vết rách nhỏ đến lỗ thủng lớn, tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ tổn thương.
Nguyên nhân gây thủng giác mạc
Thủng giác mạc có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân, bao gồm:
Chấn thương mắt
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, bao gồm các tai nạn như bị vật sắc nhọn đâm vào mắt (mảnh kính, kim loại, cành cây), va chạm mạnh hoặc tiếp xúc với hóa chất ăn mòn.
Nhiễm trùng giác mạc
Viêm giác mạc do vi khuẩn, nấm hoặc virus (như Pseudomonas aeruginosa, nấm Aspergillus, hoặc virus herpes) nếu không được điều trị kịp thời có thể ăn mòn giác mạc, dẫn đến thủng.
Loét giác mạc
Loét giác mạc không được kiểm soát có thể làm mỏng và phá hủy giác mạc, gây thủng.
Bệnh lý tự miễn
Một số bệnh như viêm khớp dạng thấp hoặc hội chứng Sjögren có thể làm suy yếu giác mạc, tăng nguy cơ thủng.
Sử dụng kính áp tròng không đúng cách
Đeo kính áp tròng quá lâu, không vệ sinh đúng cách hoặc dùng kính kém chất lượng có thể gây nhiễm trùng và tổn thương giác mạc.
Triệu chứng của thủng giác mạc
Người bị thủng giác mạc thường có các triệu chứng rõ ràng, bao gồm:
- Đau mắt dữ dội, đặc biệt khi chớp mắt hoặc tiếp xúc với ánh sáng.
- Chảy nước mắt liên tục, cảm giác cộm hoặc dị vật trong mắt.
- Mắt đỏ, sưng mí mắt.
- Giảm thị lực đột ngột, nhìn mờ hoặc không nhìn rõ.
- Nhạy cảm với ánh sáng (sợ ánh sáng).
- Trong trường hợp nặng, có thể thấy dịch trong mắt rò rỉ ra ngoài (dấu hiệu của thủng giác mạc nghiêm trọng).
Nếu bạn hoặc người thân gặp các triệu chứng này, đặc biệt sau chấn thương mắt, cần đến ngay bệnh viện chuyên khoa mắt để được xử lý kịp thời.
Thủng giác mạc có nguy hiểm không?
Thủng giác mạc được coi là một trong những tình trạng nguy hiểm nhất trong nhãn khoa, vì nó có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:
Mất thị lực vĩnh viễn
Thủng giác mạc có thể làm tổn thương các cấu trúc bên trong mắt, như thủy dịch, mống mắt hoặc thủy tinh thể, dẫn đến mất thị lực một phần hoặc toàn bộ.
Nhiễm trùng nội nhãn
Lỗ thủng tạo điều kiện cho vi khuẩn hoặc nấm xâm nhập vào bên trong mắt, gây viêm toàn bộ nhãn cầu (endophthalmitis) – một tình trạng cực kỳ nghiêm trọng, có thể dẫn đến mất mắt.
Sẹo giác mạc
Ngay cả khi được điều trị, thủng giác mạc có thể để lại sẹo, làm giảm thị lực và gây khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày.
Biến dạng giác mạc
Thủng giác mạc có thể làm thay đổi hình dạng giác mạc, dẫn đến loạn thị hoặc các vấn đề khúc xạ khác.
Cắt bỏ mắt
Trong những trường hợp nghiêm trọng không được điều trị kịp thời, toàn bộ nhãn cầu có thể bị phá hủy, buộc phải phẫu thuật cắt bỏ mắt.
Tuy nhiên, mức độ nguy hiểm phụ thuộc vào kích thước vết thủng, vị trí tổn thương, nguyên nhân và thời gian can thiệp. Nếu được xử lý sớm bởi bác sĩ nhãn khoa, nhiều trường hợp có thể bảo toàn được thị lực và hạn chế biến chứng.
Xem thêm: Giả Mạc Kết Mạc Là Gì? Bóc Giả Mạc Kết Mạc Bao Lâu Thì Khỏi?
Điều trị thủng giác mạc
Thủng giác mạc là một cấp cứu y khoa, và việc điều trị cần được thực hiện ngay lập tức. Các phương pháp điều trị bao gồm:
Xử lý ban đầu:
- Bệnh nhân được băng mắt nhẹ nhàng để bảo vệ mắt và ngăn ngừa thêm tổn thương.
- Thuốc nhỏ mắt kháng sinh hoặc kháng nấm được sử dụng để kiểm soát nhiễm trùng.
- Tránh tự ý sử dụng thuốc hoặc dụi mắt, vì có thể làm tình trạng tồi tệ hơn.
Phẫu thuật:
- Vá giác mạc: Với các vết thủng nhỏ, bác sĩ có thể sử dụng keo sinh học (fibrin glue) hoặc màng ối để vá lỗ thủng.
- Ghép giác mạc: Trong trường hợp thủng lớn hoặc giác mạc bị tổn thương nghiêm trọng, phẫu thuật ghép giác mạc (thay thế giác mạc bị hỏng bằng giác mạc từ người hiến tặng) có thể cần thiết.
- Cắt bỏ dịch kính: Nếu có nhiễm trùng nội nhãn, phẫu thuật cắt bỏ dịch kính có thể được thực hiện để loại bỏ mủ và mô nhiễm trùng.
Điều trị sau phẫu thuật:
- Sử dụng thuốc nhỏ mắt hoặc thuốc uống (kháng sinh, chống viêm, giảm đau) theo chỉ định.
- Tái khám thường xuyên để theo dõi quá trình lành vết thương và phát hiện sớm biến chứng.
- Hạn chế hoạt động mạnh, tránh tiếp xúc với bụi bẩn hoặc nước bẩn.
Phòng ngừa thủng giác mạc
Để giảm nguy cơ thủng giác mạc, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau:
Đeo kính bảo hộ khi làm việc với máy móc, hóa chất hoặc tham gia các hoạt động có nguy cơ chấn thương mắt.
Vệ sinh kính áp tròng đúng cách, không đeo quá thời gian khuyến cáo và thay kính định kỳ.
Điều trị kịp thời các bệnh lý mắt như viêm giác mạc, loét giác mạc hoặc nhiễm trùng mắt.
Tránh dụi mắt bằng tay bẩn và giữ vệ sinh cá nhân tốt.
Nếu có bệnh lý tự miễn, cần theo dõi thường xuyên với bác sĩ để kiểm soát nguy cơ tổn thương giác mạc.
Kết luận
Thủng giác mạc là một tình trạng cực kỳ nguy hiểm, có thể dẫn đến mất thị lực hoặc mất mắt nếu không được điều trị kịp thời. Tuy nhiên, với sự can thiệp y tế nhanh chóng và đúng cách, nhiều bệnh nhân có thể bảo toàn được thị lực và phục hồi tốt.
Điều quan trọng là nhận biết sớm các triệu chứng, tránh tự ý điều trị tại nhà và đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa khi có dấu hiệu bất thường. Hãy bảo vệ đôi mắt của bạn bằng cách thực hiện các biện pháp phòng ngừa và chăm sóc sức khỏe mắt đúng cách, vì đôi mắt là tài sản vô giá trong cuộc sống!