Tại Bệnh viện mắt Việt, chúng tôi thường nhận được câu hỏi liệu có nên sử dụng thuốc nhỏ mắt hoặc pomade tra mắt trước khi đi ngủ. Câu trả lời phụ thuộc vào tình trạng mắt của bạn, loại sản phẩm sử dụng, và thời điểm trong ngày, vì sinh lý mắt thay đổi đáng kể giữa ban ngày và ban đêm.
Bài viết này sẽ giải thích lợi ích của việc nhỏ mắt trước khi ngủ, sự khác biệt giữa thuốc nhỏ mắt và pomade tra mắt, lý do ban đêm là thời điểm đặc biệt, và hướng dẫn cách nhỏ mắt đúng kỹ thuật để chăm sóc mắt hiệu quả.
Phân biệt thuốc nhỏ mắt và pomade tra mắt
Thuốc nhỏ mắt là dạng lỏng, được sử dụng để cung cấp độ ẩm nhanh, giảm viêm, dị ứng, hoặc điều trị nhiễm trùng. Chúng phù hợp cho cả ngày và đêm, nhưng thường được dùng ban ngày vì không gây mờ mắt. Các loại phổ biến bao gồm thuốc dưỡng ẩm cho khô mắt, thuốc kháng viêm, kháng histamine cho dị ứng, hoặc thuốc kháng sinh cho nhiễm trùng.
Pomade tra mắt (thuốc mỡ mắt) có kết cấu đặc, giữ độ ẩm lâu hơn, lý tưởng cho ban đêm, đặc biệt với các trường hợp khô mắt nặng hoặc không khép kín mí mắt khi ngủ (nocturnal lagophthalmos). Tuy nhiên, pomade có thể gây mờ tầm nhìn tạm thời, khiến chúng không phù hợp khi cần thị lực rõ ràng trong ngày.
Đặc điểm | Thuốc nhỏ mắt | Pomade tra mắt |
Dạng | Lỏng | Đặc, dạng mỡ |
Thời gian sử dụng | Ngày và đêm | Chủ yếu ban đêm |
Mục đích | Cung cấp độ ẩm nhanh, giảm triệu chứng tức thì | Giữ ẩm lâu, điều trị khô mắt nặng |
Tác dụng phụ | Ít gây mờ mắt | Có thể gây mờ mắt tạm thời |
Lợi ích của việc nhỏ mắt trước khi ngủ
Sử dụng thuốc nhỏ mắt hoặc pomade trước khi ngủ mang lại nhiều lợi ích, đặc biệt khi xem xét sinh lý mắt ban đêm:
Giữ ẩm lâu dài
Với người bị khô mắt, pomade tra mắt giúp duy trì độ ẩm suốt đêm, giảm cảm giác khô rát hoặc cộm mắt khi thức dậy. Điều này đặc biệt quan trọng vì trong giấc ngủ, mắt không chớp, dẫn đến giảm phân bố nước mắt tự nhiên.
Tăng hiệu quả thuốc
Một số thuốc nhỏ mắt, như prostaglandin analogues (latanoprost, bimatoprost, travoprost) cho glaucoma, được khuyến cáo dùng vào ban đêm. Thuốc đạt hiệu quả đỉnh sau 10-14 giờ, trùng với thời điểm áp lực trong mắt (IOP) có thể cao hơn ở một số bệnh nhân, giúp kiểm soát áp lực hiệu quả hơn (Medical Management of Glaucoma).
Giảm triệu chứng dị ứng
Thuốc nhỏ mắt kháng histamine ban đêm có thể giảm ngứa, đỏ, và sưng do dị ứng, giúp bạn ngủ ngon hơn.
Hỗ trợ tái tạo mắt
Trong giấc ngủ, mắt trải qua quá trình làm sạch, loại bỏ protein cũ và tế bào chết, đồng thời tái tạo tế bào mới. Thuốc nhỏ mắt hoặc pomade ban đêm hỗ trợ quá trình này, đặc biệt cho khô mắt, bằng cách duy trì độ ẩm và bảo vệ bề mặt mắt (How Sleep Affects Eye Health).
Xem thêm: U nang kết mạc là gì? Ai có thể mắc u nang kết mạc?
Nhỏ mắt ban ngày so với ban đêm
Ban ngày
Thuốc nhỏ mắt dạng lỏng được ưu tiên vì cung cấp độ ẩm nhanh, không gây mờ mắt, phù hợp khi bạn cần thị lực rõ ràng để làm việc hoặc lái xe. Tuy nhiên, do chớp mắt thường xuyên và tiếp xúc với môi trường (gió, điều hòa), thuốc có thể bị rửa trôi nhanh, đòi hỏi sử dụng nhiều lần trong ngày.
Ban đêm
Pomade tra mắt là lựa chọn tốt hơn vì giữ ẩm lâu, không ảnh hưởng thị lực khi ngủ. Khi mắt đóng, thuốc lưu lại lâu hơn, tăng hiệu quả điều trị. Đối với thuốc glaucoma, dùng vào ban đêm đảm bảo hiệu quả đỉnh trùng với thời điểm IOP có thể cao, đồng thời giảm nguy cơ rửa trôi do ít chớp mắt.
Hướng dẫn nhỏ mắt đúng kỹ thuật
Để đảm bảo thuốc nhỏ mắt hoặc pomade phát huy hiệu quả và tránh nhiễm khuẩn, hãy làm theo các bước sau:
- Rửa tay sạch: Rửa tay kỹ với xà phòng và nước để loại bỏ bụi bẩn và vi khuẩn
- Ngửa đầu ra sau: Nhìn lên trần nhà và dùng ngón tay kéo nhẹ mí mắt dưới xuống để tạo một túi nhỏ (kết mạc cùng đồ)
- Nhỏ thuốc: Cầm chai thuốc nhỏ mắt úp ngược, giữ cách mắt khoảng 1-2 cm, và nhẹ nhàng ấn để thả một giọt vào túi mí mắt. Đối với thuốc mỡ, tra vào túi mí mắt một đoạn khoảng 1cm. Tránh để đầu nhỏ chạm vào mắt hoặc mí mắt.
- Nhắm mắt: Nhắm mắt nhẹ nhàng và có thể ấn nhẹ vào góc trong của mắt (gần mũi) trong 1-2 phút để ngăn thuốc thoát qua ống lệ và tăng hấp thụ.
- Chờ giữa các loại thuốc: Nếu cần dùng nhiều loại thuốc nhỏ mắt, hãy chờ ít nhất 5 phút giữa các lần nhỏ để đảm bảo mỗi loại được hấp thụ đầy đủ.
- Kính áp tròng: Đôi khi cần tháo kính áp tròng trước khi nhỏ mắt và đợi ít nhất 15 phút trước khi đeo lại.
Lưu ý khi sử dụng thuốc nhỏ mắt và pomade
Tham khảo bác sĩ: Luôn hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thuốc nhỏ mắt hoặc pomade, đặc biệt nếu bạn có bệnh lý mắt như glaucoma hoặc nhiễm trùng.
Bảo quản đúng cách: Giữ thuốc ở nhiệt độ phòng và vứt bỏ sau khi hết hạn sử dụng.
Hỗ trợ nếu cần: Nếu gặp khó khăn khi nhỏ mắt, hãy nhờ người thân hoặc sử dụng dụng cụ hỗ trợ nhỏ mắt có bán tại nhà thuốc.
Kết luận
Sử dụng thuốc nhỏ mắt hoặc pomade tra mắt trước khi ngủ mang lại nhiều lợi ích, từ giữ ẩm, giảm triệu chứng dị ứng, đến hỗ trợ điều trị các bệnh lý mắt như glaucoma. Sự thay đổi sinh lý của mắt giữa ban ngày và ban đêm – như tốc độ bốc hơi nước mắt khác nhau, và biến động áp lực trong mắt – làm cho việc chọn đúng loại thuốc và thời điểm sử dụng trở nên quan trọng.
Thuốc nhỏ mắt dạng lỏng phù hợp cả ban ngày và đêm, trong khi pomade và một số thuốc đặc trị như prostaglandin analogues lý tưởng cho ban đêm. Bằng cách nhỏ mắt đúng kỹ thuật và tham khảo ý kiến bác sĩ, bạn có thể tối ưu hóa hiệu quả điều trị và bảo vệ sức khỏe mắt lâu dài.
Tài Liệu Tham Khảo
Assessment and impact of the time of day on aqueous tear evaporation in normal subjects
Medical Management of Glaucoma: A Primer
Intraocular Pressure Fluctuation: Is It Important?
How Sleep Affects Your Eye Health and Vision
How to Put in Eye Drops – American Academy of Ophthalmology
How to Use Eye Drops: Step-By-Step Instructions
How To Put In Eye Drops – Best Tips & Techniques